Een eerste liefde op lyrische wijze onder woorden gebracht
Dieuwertje Mertens – 18 maart 2023, 03:00
De debuutroman van Kyrian Esser is een experimentele, speelse ode aan kunst, literatuur en de liefde tussen twee jongens. Dat werkt goed.
In Dans, Panfilo, dans beschrijft Esser (1992), toneelspeler en kroegbaas van café De Richel, de liefde tussen de verweesde twintigjarige Tobias en de tobberige eindexamenscholier Wouter. Ze ontmoeten elkaar tijdens een vakantie aan de Atlantische kust. In de jaren die erop volgen blijven ze elkaar achternalopen, zich ondertussen verlustigend aan kunst, toneel en literatuur.
De roman heeft de opzet van een toneelstuk en bestaat uit drie aktes en een naspel. Regelmatig wordt de vierde wand doorbroken en richt de verteller zich tot het publiek. Die verteller is afwisselend Tobias, Wouter of de auteur. ‘Ja de schrijver speelt voor acteur en de acteur speelt voor schrijver en deze eeuwige wisselwerking tussen de twee gezichten, van de schepper en de vertolker (..), is een proces dat in alle mensen ook intern plaatsvindt,’ schrijft Esser, die zich onder andere heeft laten beïnvloeden door De Rover (1952) van Robert Walser, een liefdesroman, tragedie en farce ineen, waarin hetzelfde verwarrende spel met perspectiefwisselingen wordt gespeeld. ‘Maar het is een vrolijke verwarring,’ schrijft Esser.
Reve, Hermans, Storm
En dat is het: spielerei. De vertellers verliezen zich in kunst en literatuur en doordesemd door al deze (romantische) indrukken brengen ze hun eerste liefde op lyrische wijze onder woorden. Tobias over Wouter: ‘Als ze eens wisten welke uitwerking die jongen op hem had. (..) Dan was het alsof iemand zijn borstbeen openklapte en in de koele put begon te roeren, alsof alle harde kristallen (..) gaandeweg veranderden in een vloeibare zoete honing (..).’
De roman is een ode aan de kunst en literatuur. Bij iedere akte hoort een impressionistisch schilderij van onder meer Édouard Vuillard en John Singer. De homo-erotische fantasieën van Wouter over een verweesde, doorweekte jongen in de regen doen Reviaans aan. En de wijze waarop de verteller uit het verhaal klapt is des Arie Storms: ‘(..) als iemand aan het begin van het verhaal zegt: het gaat stormen, dan gaat het vroeg of laat stormen’ (ook een verwijzing naar W.F Hermans: er mag geen mus van het dak vallen, zonder dat het een gevolg heeft). ‘En hup, daar waait weer een bladzijde om.’
Het draait allemaal om de dans van de twee jongens met steden als Hamburg en Parijs als decor. Hun liefde is een duizelingwekkende ode aan andere grote liefdesverhalen als As you like it (1600) van Shakespeare of De klokkenluider van de Notre Dame (1831) van Victor Hugo. Met Dans, Panfilo, dans schreef Esser een knetterende, gedurfde en ambitieuze roman. We kijken uit naar de volgende.